Duygudurum Bozuklukları
Duygu durum bozuklukları uyku problemleri, huzursuzluk, dengesiz davranış ve tepkiler, ruhsal çöküntü, umutsuzluk ve çaresizlik hissi ile kararterize olabilir. Kesin yargı için bu semptomların belirli bir sürede devamlı olması gerekmektedir. Genellikle görülen rahatsızlıklar Majör Depresif Bozukluk ve Bipolar Bozukluktur. Depresyon psikoterapisini ertelememek başka ruhsal bozukluklarıda tetiklememesi açısından önem arz eder.
Anksiyete Bozuklukları
Anksiyete bozuklukları genel olarak günlük hayatı olumsuz etkileyen kaygı durumlarında ortaya çıkmaktadır. Başlıca fiziksel belirtileri; terleme, titreme, tedirginlik ve endişe durumu, kalp çarpıntısı, sinirlilik, tedirginlik, sürekli olarak kötü bir şey olacakmış hissi ve huzursuzluk şeklinde karakterize olabilir. Anksiyete bozukluklarında bireysel psikoterapiler oldukça yardımcı olmaktadır.
Panik Bozukluk
Açık veya kapalı yerlerde; nefes almakta güçlük, terleme,titreme, kasılmalar, çarpıntı, göğüs ağrısı, bulantı, ölecekmiş gibi, bayılacakmış, kontrolünü kaybedecekmiş gibi olma belirtilerinin olabileceği bir kaygı bozukluğudur. Bilişsel – Davranışçı yöntemler ile psikoterapinin etkinliği amaçlanmaktadır. Bilinçaltında yer alan ruhsal travmalara yönelik bilinçaltı terapilerin uygulanması anlamlı olabilmektedir.
Özgül Fobi
Bir nesneden mantıksız bir şekilde korku duyulması ve uyaran ile (Ör: At, köpek, su, uçak, asansör vs.) karşılaşmamak üzere günlük işlevselliğini bozacak şekilde kurgulanmış kaçınmalar, tepkilerin oluştuğu bir kaygı bozukluğu olarak tanımlanabilir.
Sosyal Fobi
Toplum içinde bulunma, toplumdaki insanlarla iletişim kurma ve kendini ifade etmede çekingenlik yaşamak sıkça görülebilen davranışlardandır. Sosyal fobisi olan kişinin KAÇINMA davranışının da diğerleriyle birlikte bulunması gerekmektedir. Nefes almada zorlanma, yüzde kızarma, kaslarda gerginlik ve titreme gibi belirtileri bulunabilir. Sosyal fobi birçok kişi tarafından önemsenmeyip yok sayılsa da çok ciddi bir durumdur ve kişinin hayatını oldukça olumsuz etkilemektedir. Bireysel terapiler kişiye sosyal fobiyle başa çıkmada ve yönetiminde yardımcı olmaktadır.
Yeme Bozuklukları
Anoreksiya Nervoza: Kişinin vücut algısında bozulma görülebilen, kişinin beden indeksinin daha alt sınırda olmasına karşın kendini kilolu hissetmesine bağlı olarak yiyiecek alımını azaltması, aşırı egzersiz yapması veya tıkınırcasına yeme ve kusmalarının eşlik edebildiği bir tablodur. Bulimia Nervoza: Kişinin kilo alımını engellemek için çok miktarda yiyeceği kısa bir sürede yemesi (tıkınırcasına yeme) sonrasında kusma, aç kalma veya aşırı egzersiz ile karakterize bir bozukluktur. Yeme bozukluklarında bilinçaltı ve bilişsel (algısal) terapilerin birlikteliğinde çok fazla yol kat edilmektedir.
Obsesif-Kompulsif Bozukluk
Günlük işlevselliği engelleyecek düzeyde tekrarlayan düşünceler ve davranışlardır. El yıkama, temizlik, simetri, düzene koyma, biriktirme, kontrol etme, dini olarak günah işlediğine dair düşünceler, işlevsel olmayan şüpheler gibi takıntılar görülebilmektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Günlük yaşamda sıklıkla görülmeyen anlık gelişebilen afet, kaza, ölüm, sakatlık gibi travmatik durumlardan sonra oluşan kaygı tablosu olarak değerlendirilebilir. Genellikle uykusuzluk, kabuslar, kolay irkilme, çabuk sinirlenme ve olayı hatırlatan konuşma ve durumlardan kaçınma gibi davranışlar görülebilir.
Kişilik Bozuklukları
Bireylerin normlar dışı görülen başlıca Histriyonik, Narsistik, Bağımlı, Borderline (Sınırda Kişilik) Bozukluğu vs. gibi kişilik örüntüleri detaylı kişilik testlerince değerlendirilip psikoterapi sürecinde destek verilmektedir.
Dürtü Kontrol Bozuklukları:
Çocuk, ergen ve yetişkinlerde başlıca görülebilen Öfke Kontrol Problemi,Kleptomani ( Çalma Hastalığı), Piromani ( Kasıtlı Yangın Çıkarma), Trikotilomani ( Saç Yolma) vs. gibi dürtü kontrol bozuklukları psikoterapi veya psikiyatrik yönlendirme sürecinde ele alınmaktadır.
PSİKOLOJİK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Kişilik Testleri : MMPI ( Minnesota Multiphasic Personality Inventory ), SCL-90 , Kısa Semptom Envanteri, BCT (Beier Cümle Tamamlama Testi) vs.
Nöropsikolojik Testler: Stroop Testi , İşaretleme Testi, Çizgi Yönünü Belirleme Testi, Bender Gestalt Testi, Sayı Dizisi Öğrenme Testi vs.
Klinik Değerlendirme Ölçekleri: Durumluluk Sürekli Öfke Ölçeği, BDE (Beck Depresyon Envanteri), BAE (Beck Anksiyete Envanteri), Maudsley OKB Testi,Hamilton Depresyon Skalası, Hamilton Anksiyete Ölçeği, STAI 1-2 (Durumluluk- Sürekli Kaygı Envanteri) vs.
Bireysel Psikoterapiler Nasıl Olmaktadır?
Bireysel psikoterapiler ve psikolojik görüşmeler genellikle 18 yaş ve üzeri olan ve kendi içsel ruh sağlığı ve yaşam verimliliği hakkında destek almayan isteyen danışanlara verilen bir psikolojik hizmettir.
Bireysel danışmanlık yaklaşık 45 dakika ile 60 dakika arasında sürmektedir.
Gerekli görüldüğü üzere kişilik testleri, zeka testleri, depresyon ve anksiyete ölçekleri gibi birçok değerlendirme aracı uygulanabilmektedir.
Psikoterapi süreçlerinde bilişsel davranışçı terapilerin yanı sıra, analitik yönelimli içgörü yaklaşımları, EMDR uygulamaları ve gerekli görülürse bütüncül yaklaşımla aile üyeleri de danışan ile fikir birliğine varılarak seans içine dahil edilebilirler.
Uzman Klinik Psikolog M. Berk Karaoğlu
Özel Berk Karaoğlu Aile Danışma Merkezi