Baskıcı Anne Modeli Nedir?

Genellikle baskıcı anneler çocukları üzerinde katı kurallar uygular ve çocuklarının hayatında tek başlarına söz sahibi olmak isterler. Annenin bu yaklaşımının çocuğa hem gelişimsel hem de psikolojik anlamda olumsuz etkileri olabilir ve çocuğun gördüğü yetişme şekillerini kendi çocukları üzerinde kullanmasına yol açabilir.

Her annenin çocukları üzerinde baskı kurmak için farklı sebepleri olabilir ancak genel olarak baktığımızda ortak birkaç sebep görülmektedir. İlk sebep olarak annenin aşırı kaygılı olması verilebilir. Aşırı kaygılı anne eğer müdahale etmezse çocuğunun başına çok kötü şeyler gelebileceğini düşünür. Bundan dolayı da çocuğu üzerinde aşırı baskı kurmayı kötü bir şey olarak nitelendirmez ve bu kaygının bir işlevi olduğunu düşünür.

Annenin aşırı baskıcı olma sebeplerinden bir diğeri ise annenin yetiştiriliş tarzı ve yaşadığı tetikleyici olaylar olabilir. Böyle annelerde genellikle içiçelik yapısı görülür ve kendi yetiştiriliş biçimlerini çocukları üzerinde uygulama eğiliminde olabilirler. Böyle yapıdaki anneler her ne kadar çocuklarının çok iyi bir duruma gelmelerini ve çok başarılı olmalarını isteseler de aslında çocuklarının kendilerinden kopmasından çok tedirgin olurlar ve bundan dolayı çocuklarına sınır koymaya çalışırlar.

Bu duruma çiftler arasındaki ilişkiler açısından bakacak olursak, genelde baskıcı olan annenin eşiyle arasında problemler olduğu görülmektedir. Yani, eşiyle olan ilişkisi pek sağlıklı olmadığı için baskıcı anne çocukları üzerinde daha fazla baskı kurmak isteyip onların üzerine daha fazla düşebilir. Bu yapıdaki anneler çocuklarının öz benliğinin sağlıklı bir şekilde oluşmasını olumsuz olarak etkileyebilir ve onların sağlıklı, kendi ayaklarında durabilen bireyler olmasını engelleyebilmektedir.

Baskıcı annenin yanı sıra mükemmeliyetçi anne de çocukları üzerinde baskı kurabilmektedir. Mükemmeliyetçi anne için başarı takdir edilmesi gereken bir şey olarak görülmez çünkü başarı mutlaka olması gereken bir şeydir. Böyle anneler çocuklarını kurstan kursa yetiştirmeye, onlara her türlü imkânı sunmaya çalışmaktadır. Fakat bu noktada önemli olan ve dikkate alınması gereken şey böyle annelerin imkanları sunarken aynı zamanda çocuklarına sınırlar belirleyip onların bu sınırlar içerisinde olmalarını istemeleridir. Aynı zamanda, mükemmeliyetçi anneyi tatmin etmek oldukça zordur ve çocuklarını başkalarıyla kıyaslayıp onların başarılarını görmezden gelmeye eğilimli olmaktadırlar. Böylelikle çocuk eğer başarılı olmazsa annesi tarafından sevilmeyeceğini düşünür. Yukarıda da bahsedildiği üzere, böyle anne ile yetişen çocukların ileride kendi çocukları üzerinde aynı davranış örüntülerini göstermeleri, anneleri gibi katı kurallara sahip olan biriyle birlikte olmaları, yoksunluk şeması ve haklılık şemalarını içeren bir ilişki kurmaları olasıdır.

Bu yapıya sahip anneleri yaptıklarıyla hemen yüzleştirmek anne açısından sıkıntılı olabilmektedir. Anneyi direk yaptıklarıyla yüzleştirmektense çocuğunun ayrı bir birey olduğunu anneye fark ettirmek daha sağlıklı olabilir. Bunun dışında annenin kendi benlik saygısını kazanması açısından da çeşitli yollar izlenebilir, annenin de eşiyle ve çocuğuyla ilişkisinden ayrı olarak bir birey olduğu yansıtılabilir. Tüm bunlar ele alınırken annenin kişilik yapısı da göz ardı edilmemelidir çünkü genellikle obsesif veya detaylara aşırı takılan bireylerde de bu durum görülebilmektedir.

Özel Berk Karaoğlu Aile Danışma Merkezi

Uzman Klinik Psikolog- Aile Danışmanı- Cinsel Terapist M.Berk KARAOĞLU