Aile Modelleri

Aile soyut bir kavramdır ve ilişkiler düzenidir. Çocuğun yaşamını sağlıklı bir şekilde idare edebilmesi için aileye ihtiyaç vardır. Aile çocuğun sorunlarına çözüm bulabileceği ilk yerdir. Her ailenin çocuk yetiştirmedeki tutumu farklıdır.

Aşağıda ailelerin tutumlarına ilişkin 6 farklı aile modeli verilmiştir.

1.Aşırı Otoriter Reddedici Aile Tutumu:

Çocuğun bedensel ve ruhsal gereksinimlerini karşılamayacak kadar çocuğa olumsuz aktarılır. Çocuğa sevgi gösterilmez. Yaptığı herşey eleştirilir. Çocuğun iyi yönlerinden bahsetmek yerine olumsuz yönleri ortaya atılır. Çocuğun yaptığı herşey göze çarpar ve ceza alır. Olumlu davranışlar sergilese bile ceza almaktan korktuğu için bunları söylemekten çekinir. Bu ebeveyne sahip çocukların özgüveni gelişmez.

2.Aşırı Hoşgörülü Aile Tutumu:

Bu tür ailelerde çocuklar ne yaparsa yapsın her şey hoşgörülür ve çocuk aşırı özgür bırakılır. Çocuk neyi yapıp neyi yapmaması gerektiğini bilemez. Çocuk kendisine zarar verebilecek davranışlarda bulunabilir. Bunun yanlış olduğunu bilemez. Anne ve babalar çocuğa yalnızca  çok büyük bir şey olduğunda  çıkışırlar. Ama bunun nedenini söylemezler. Böyle çocuklar zamanla anne ve babalarını denetim altına alırlar. Onları tehdit ederler. İstedikleri yapılmayıncada tehditlerini uygularlar. Kuralsızlığa alışan çocuklar okulda kurallarla karşılaşınca okula ve arkadaş çevresine uyum gösteremez. Her istedikleri olduğu için doyumsuzlaşır.

3.Aşırı Koruyucu Aile Tutumu:

Bu yapıya sahip aileler çocuklarına çok fazla özen ve kontrol gösterir. Anne ve babalar çocuğun kendi yapması gereken işleri bile kendileri yapmaya çalışırlar. Çocuğun hiçbir şeyi bırakılmamaya çalışılır. Dershanelere gönderilir ve özel dersler aldırılır. Buna karşılık çocuktan yüksek düzeyde bir başarı beklenir.Bu tarz tutumlar çocuğun aşırı duygusal olmasına ve etrafına  bağımlı biri olmasına sebep olabilir.

4.İlgisiz Ve Kayıtsız Aile Tutumu:

Çocuğa gösterilen sevgi ve ilgi yetersizdir.Bu durumda disiplinsizlik vardır. Ancak disipsizliğin buradaki sebebi sorumsuzluk ve ilgisizliktir. Bu tarz tutumlar çocukta erken yaşta zararlı alışkanlıklara sebebiyet verebilir.

5.Tutarsız Aile Tutumu:

Eşler çocuk yetiştirirken çocuk yetiştirme tarzları farklı olabilir. Eşler bu durumu çocuğa yansıtabilir. Çocuk bir davranış sergilerken yaptığı davranış bazen çok sert karşılanırken bazen çok olumlu karşılabilmektedir. Çocuğun davranışlarının kimi zaman ödüllendirilmesi kimi zaman cezalandırılması çocuğun cezanın anlamını tam olarak kavrayamaz. Bu durum çocukta dikkat eksikliğine sebebiyet olabilir. Ve ileride insanlara güvenemeyen,şüpheli bir kişilik yapısı geliştirebilir.

6.Kabul Edici Güven Verici Ve Demokratik Aile Tutumu:

Çocuk tüm yönleriyle kabul edilir ve yanında olunur. Yol gösterir fakat son kararı ona bırakır. Aile içinde kurallar herkes için geçerlidir. Ve hep birlikte belirlenir. Aileyi ilgilendiren kararlar hep birlikte alınır.Çocuğun düşünce ve fikirleri her zaman dinlenir.

Uzman Klinik Psikolog M. Berk KARAOĞLU

Aile Danışmanı